Białowieski Park Narodowy to pradawna puszcza, niezwykła historia i przygraniczna kultura pełna odniesień do naszych wschodnich sąsiadów. Jak zaplanować wycieczkę do Białowieży? Co zwiedzić?
Do puszczy Białowieskiej najłatwiej dostaniemy się samochodem, przejeżdżając przez największe miasto regionu - Hajnówkę. Miasto samo w sobie jest atrakcją z dużą ilością kulturalnych punktów do odwiedzenia, dużą ilością cerkwi czy Muzeum Kultury Białoruskiej.
Białowieża i Muzeum Przyrodniczo-Leśne
Zwiedzanie Białowieskiego Parku Narodowego warto zacząć od samej Białowieży, miejscowości, od której park wziął swoją nazwę. Obecnie jest to duża wieś z szeroką ofertą noclegową. Warto odwiedzić cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy - świątynię z czerwonej cegły - oraz XIX-wieczny Park Pałacowy, w którym znajduje się słynne Muzeum Przyrodniczo-Leśne. Jest to jedna z największych atrakcji Białowieskiego Parku Narodowego, w której możemy poznać zależności panujące w puszczy. Kiedyś w miejscu muzeum znajdował się okazały pałac, zbudowany na polecenie cara Aleksandra III - niestety, spłonął on w czasie II wojny światowej. Możemy sobie jedynie wyobrazić, jak pięknie się tu on prezentował, oglądając zachowany dworek gubernatora grodzieńskiego z 1845 roku, który także znajduje się w Parku Pałacowym.
Drewniane chaty Podlasia
Piękna drewniana architektura to charakterystyczny element każdej wsi w regionie. Wiele z nich zachowało charakterystyczny, kilkusetletni układ przestrzenny, w którym na przestrzeni jednej długiej ulicy, po obu jej stronach, wznoszą się zdobione drewniane domki. Działki są wąskie, ale długie, a domki stoją zwrócone węższym bokiem do drogi. To efekt lokacji wsi królewskich na Podlasiu w XVI - XVII wieku. Wiele z tych domów posiada piękne zdobione snycerskie ornamenty nad i pod oknami oraz przy szczytach dachów.
Rezerwat Ścisły Białowieskiego Parku Narodowego
W obrębie Puszczy Białowieskiej znajdziemy mnóstwo ścieżek zarówno pieszych, jak i rowerowych. Pamiętajmy jednak, że do rezerwatu ścisłego nie dostaniemy się bez uprzedniego zgłoszenia i zarezerwowania wycieczki z przewodnikiem, który otrzymuje zgodę od władz Parku. Maksymalna liczba uczestników takiej wycieczki to 15 osób. W sezonie można czekać na swój termin nawet kilka dni, dlatego warto to zrobić z dużym wyprzedzeniem.Rezerwat ścisły to serce puszczy, miejsce, gdzie człowiek nie ma prawa dokonywać żadnych ingerencji w życie przyrody. Pnie, które powaliła burza sto lat temu, wciąż leżą dokładnie tam, gdzie upadły, powoli rozkładając się i dając miejsce dla nowego życia. Wizyta w rezerwacie ścisłym to doświadczenie metafizyczne - otacza nas całkowita cisza, z wyłączeniem odgłosów przyrody. Mamy też szansę na bliskie spotkanie z lisem, dzikiem, a nawet królem Białowieży - żubrem.
Białowieża - gdzie zobaczyć żubry?
Poza obszarem rezerwatu ścisłego znajduje się popularny szlak zwany Żebra Żubra. Jest to ścieżka edukacyjna, która wiedzie z Białowieży przez tereny podmokłe, wzdłuż rzeki Narewki aż po Rezerwat Pokazowy Żubrów. Ta ostatnia atrakcja to miejsce, w którym możemy zrekompensować sobie nieudane poszukiwania przedstawicieli fauny w warunkach naturalnych - co może się zdarzyć, bo żubry to zwierzęta stroniące od ludzi. W Rezerwacie Pokazowym Żubrów spotkamy króla puszczy oraz inne zwierzęta wyeksponowane w dużych zagrodach - to atrakcja przede wszystkim dla maluchów, ale dorośli też będą się nieźle bawić. Jeśli chcemy wypatrzyć żubry na wolności, musimy przygotować się na wczesną pobudkę - mniej więcej o 4 rano, bo wtedy zwierzęta te wychodzą z kniei na wypas. Zastanówmy się nad wynajęciem przewodnika, który będzie znał ich ulubione miejsca.
Północna część Białowieskiego Parku Narodowego
W północnej części puszczy Białowieskiej warto przede wszystkim udać się do miejscowości Narewka, która jest największą wsią regionu, a stamtąd wąskimi drogami do Nowego oraz Starego Masiewa. Tutaj możemy poczuć klimat przygranicznych osad, w których większość mieszkańców mówi językiem białoruskim lub miksem polskiego i białoruskiego. Niemal wszyscy mieszkańcy są też wyznania prawosławnego. Ze Starego Masiewa możemy udać się szlakiem, który prowadzi na stary cmentarz ewangelicki - to pozostałość po niemieckich osadnikach, którzy osiedlili się tu na początku XIX wieku. Wreszcie, po około godzinie spaceru, docieramy do miejsca, w którym kończą się tory kolejki wąskotorowej - idąc za tropem, dotrzemy do stacji “Głuszec”, a następnie inną drogą wrócimy do wsi.
Białowieża - leśna kolej wąskotorowa
“Głuszec” to skansen oraz pozostałość po kolejach leśnych, budowanych w czasach I wojny światowej przez Niemców w celu eksploatacji lasów do celów wojennych (ponownie wykorzystano je do tego celów za okupacji podczas II wojny). Obecnie wiele torów porzucono, ale wciąż można skorzystać z usług przewoźników np. na trasie Hajnówka - Topiło lub Hajnówka - Postołowo. Natomiast w obrębie samego Parku Narodowego można skorzystać z oferty wycieczki drezyną - musimy użyć do tego celu własnych mięśni, ale dla wytrawnych podróżników wycieczka w ten sposób przez pradawną puszczę to sama przyjemność!